Τι είναι ανδρεία,κατά μία άποψη.

«ανδρεία:η των ανδρών ηλικία.Α. εν τωι Περί ομονοίας»

(Η ανδρεία είναι η ηλικία του άνδρα.Η λέξη αναφέρεται από τον Αντιφώντα-τον Αθηναίο σοφιστή- στο έργο του «Περί ομονοίας»).

Το θείον είναι ανθρώπινη επινόηση,κατά τον Κριτία.

ΑΕΤ. Ι 6,7 (D. 294):
«…ην χρόνος,ότ’ ην άτακτος ανθρώπων βίος και θηριώδης ισχύος θ’ υπηρέτης,ότ’ ουδέν άθλον ούτε τοις εσθλοίσιν ην ούτ’ αυ κόλασμα τοις κακοίς εγίγνετο.κάπειτά μοι δοκούσιν άνθρωποι νόμους θέσθαι κολαστάς,ίνα δίκη τύραννος ήι <ομώς απάντων> την θ’ ύβριν δούλην έχηι εζημιούτο δ’ ει τις εξαμαρτάνοι.έπειτ’ επειδή ταμφανή μεν οι νόμοι απείργον αυτούς έργα μη πράσσειν βίαι,λάθραι δ’ έπρασσον,τηνικαύτα μοι δοκεί <πρώτον> πυκνός τις και σοφός γνώμην ανήρ [γνώναι] <θεών> δέος θνητοίσιν εξευρείν,όπως είη τι δείγμα τοις κακοίσι,καν λάθραι πράσσωσιν ή λέγωσιν ή φρονώσί <τι>.εντεύθεν ουν το θείον εισηγήσατο,ως έστι δαίμων αφθίτωι θάλλων βίωι,νόωι τα’ ακούων και βλέπων,φρονών τα’ άγαν προσέχων τε ταύτα,και φύσιν θείαν φορών,ος παν το λεχθέν εν βροτοίς ακούσεται,<το> δρώμενον δε παν ιδείν δυνήσεται.εάν δε συν σιγήι τι βουλεύηις κακόν,τούτ’ ουχί λήσει τους θεούς∙το γαρ φρονούν <άγαν> ένεστι.τούσδε τους λόγους λέγων διδαγμάτων ήδιστον εισηγήσατο ψευδεί καλύψας την αλήθειαν λόγωι.ναίειν δ’ έφασκε τους θεούς ενταύθ’,ίνα μάλιστ’ αν εξέπληξεν ανθρώπους λέγων,όθεν περ έγνω τους φόβους όντας βροτοίς και τας ονήσεις τωι ταλαιπώρωι βίωι,εκ της ύπερθε περιφοράς,ίν’ αστραπάς κατείδεν ούσας,δεινά δε κτυπήματα βροντής,το τα’ αστερωπόν ουρανού δέμας,Χρόνου καλόν ποίκιλμα τέκτονος σοφού,όθεν τε λαμπρός αστέρας στείχει μύδρος ο θ’ υγρός εις γην όμβρος εκπορεύεται.τοίους δε περιέστησεν ανθρώποις φόβους,δι’ ους καλώς τε τωι λόγωι κατώικισεν τον δαίμον(α) ού<τος> καν πρέποντι χωρίωι,την ανομίαν τε τοις νόμοις κατέσβεσεν…….ούτω δε πρώτον οίομαι πείσαι τινα θνητούς νομίζειν δαιμόνων είναι γένος».


(Υπήρχε εποχή,κατά την οποία η ζωή των ανθρώπων ήταν άτακτη και θηριώδης και υπηρετούσε την ισχύ,όταν ούτε βραβείο για τους καλούς υπήρχε ούτε πάλι τιμωρούνταν οι κακοί.Και έπειτα,μου φαίνεται,οι άνθρωποι θέσπισαν νόμους τιμωρούς,για να εξουσιάζει η δίκη παντού και να έχει την ύβρη δούλη,ετιμωρείτο δε όποιος έκανε σφάλμα.Έπειτα,επειδή οι νόμοι τους εμπόδιζαν να διαπράττουν τα έργα της βίας φανερά,αλλά τα διέπρατταν στα κρυφά,τότε,μου φαίνεται,για πρώτη φορά κάποιος άνδρας ευφυής και σοφός ανακάλυψε για τους θνητούς τον φόβο προς τους θεούς,για να φοβούνται οι κακοί,κι αν ακόμη πράξουν ή πουν ή σκεφτούν κάτι.Έτσι,λοιπόν,εισήγαγε το θείον,ότι δήθεν υπάρχει δαίμων που ζει και ευδαιμονεί με άφθαρτη ζωή,που και ακούει με τον νου και βλέπει και καταλαβαίνει και προσέχει υπερβολικά αυτά και έχει φύση θεϊκή και θα ακούσει ό,τι πούνε οι θνητοί και θα μπορέσει να δει ό,τι κάνουν.Εάν,λοιπόν,σιωπηρά σχεδιάζεις κάποιο κακό,αυτό δεν θα ξεφύγει απ’τους θεούς,γιατί η φρόνηση υπάρχει μέσα τους.Αυτούς τους λόγους λέγοντας έδωσε το πιο γλυκό δίδαγμα,αφού κάλυψε την αλήθεια με λόγο ψεύτικο.Εκεί έλεγε πως κατοικούν οι θεοί,για να τρομάξει τους ανθρώπους πάρα πολύ αναφέροντάς τους,εκεί απ’ όπου ήξερε ότι έρχονται οι φόβοι στους θνητούς και τα οφέλη για την ταλαίπωρη ζωή τους,από τον τόπο της ανώτερης περιφοράς,γιατί ήξερε ότι εκεί κατοικούν οι αστραπές και τα φοβερά κτυπήματα της βροντής και το έναστρο σώμα του ουρανού,το ωραίο κόσμημα του σοφού τεχνίτη Χρόνου,απ’όπου κατεβαίνει ο λαμπρός αστέρας και εκπορεύεται ο υγρός όμβρος προς την γη.Με τέτοιους φόβους τύλιξε τους ανθρώπους και γι’ αυτούς σωστή στα λόγια ώρισε κατοικία για τον δαίμονα και στον κατάλληλο τόπο και με τους νόμους έσβησε την ανομία…………έτσι,νομίζω,έπεισε κάποιος πρώτα τους θνητούς να πιστεύουν ότι υπάρχει το γένος των δαιμόνων).




(Πηγή:Από το σατυρικό δράμα «Σίσυφος» του Αθηναίου πολιτικού και συγγραφέως Κριτία).

Η...ψυχιατρική κλινική της αρχαίας Κορίνθου!

[ΠΛΟΥΤ.] Βίοι των δέκα ρητόρων 1,833c-d:
«[Αντιφών] λέγεται δε τραγωιδίας συνθείναι ιδίαι και συν Διονυσίωι τωι τυράννωι∙έτι δ'ων προς τηι ποιήσει τέχνην αλυπίας συνεστήσατο,ώσπερ τοις νοσούσιν η παρά των ιατρών θεραπεία υπάρχει∙εν Κορίνθωι τε κατεσκευασμένος οίκημά τι παρά την αγοράν προέγραψεν,ότι δύναται τους λυπουμένους διά λόγων θεραπεύειν,και πυνθανόμενος τας αιτίας παρεμυθείτο τους κάμνοντας.νομίζων δε την τέχνην ελάττω ή καθ' αυτόν είναι επί ρητορικήν απετράπη...»

(Λέγεται δε ότι ο σοφιστής Αντιφών ο Αθηναίος[κατά μία άποψη επρόκειτο για τον γνωστό ρήτορα Αντιφώντα τον Ραμνούσιο] συνέθεσε και τραγωδίες και μόνος του και μαζί με τον τύραννο Διονύσιο∙και ενώ ακόμη ησχολείτο με την ποίηση,επινόησε μέθοδο που διώχνει την λύπη,όπως ακριβώς οι ιατροί έχουν θεραπεία για τους αρρώστους∙στην Κόρινθο κατασκεύασε κάποιο οίκημα κοντά στην αγορά και έγραψε στην πόρτα ότι μπορεί να θεραπεύει τους λυπημένους με τους λόγους του,πληροφορούμενος δε τις αιτίες της λύπης τους παρηγορούσε όσους υπέφεραν.Επειδή όμως θεωρούσε ότι η τέχνη αυτή είναι κατώτερη από ό,τι τού αξίζει,στράφηκε στη ρητορική...).

Ο νεκρός άνθρωπος επιστρέφει στη μάνα γη.Σύμπτωση ελληνικής και χριστιανικής σκέψης.

Κατά την γνωστή φράση της χριστιανικής νεκρώσιμης(εξοδίου) ακολουθίας,ο νεκρός

«χους ην και εις χουν απελεύσει»,δηλ. χώμα ήταν και χώμα θα ξαναγίνει.Την ίδια φράση συναντούμε στον Πλούταρχο,στο έργο του «Παραμυθητικός προς Απολλώνιον» και συγκεκριμένα:

Πλούτ. Παραμ.προς Απολ. 15 110Α:
«συνεκρίθη και διεκρίθη καπήλθεν όθεν ήλθεν πάλιν.γα μεν εις γαν,πνεύμα δ' άνω...»
(δημιουργήθηκε και διαλύθηκε και επέστρεψε πάλι εκεί,απ'όπου ήρθε,το χώμα μεν στο χώμα,το πνεύμα δε ψηλά...)

Η προέλευση της φράσης «το'να χέρι νίβει τ'άλλο και τα δυο το πρόσωπο».

Πλατ. Αξ. 366c:

«α δε χειρ ταν χείρα νίζει∙δος τι και λάβοις τι κα».
(Το ένα χέρι νίβει τ'άλλο∙δώσε και θα πάρεις).