Η αξία του να γνωρίζουμε τον εαυτό μας,κατά τον Σωκράτη.

Ξενοφώντος εν δ’ Απομνημονευμάτων(Δ ΙΙ,24-36):
«…Εκείνο δε ου φανερόν,έφη,ότι διά μεν το ειδέναι εαυτούς πλείστα αγαθά ίσχουσιν άνθρωποι,διά δε το εψεύσθαι εαυτών πλείστα κακά;οι μεν γαρ ειδότες εαυτούς τα επιτήδεια εαυτοίς ίσασι και διαγιγνώσκουσιν α τε δύνανται και α μη.και α μεν επίστανται πράττοντες πορίζονταί τε ων δέονται και ευ πράττουσιν,ων δε μη επίστανται απεχόμενοι αναμάρτητοι γίγνονται και διαφεύγουσι το κακώς πράττειν•διά το αυτό δε και τους άλλους ανθρώπους δυνάμενοι δοκιμάζειν και διά της των άλλων χρείας τα τε αγαθά πορίζονται και τα κακά φυλάττονται.οι δε μη ειδότες,αλλά διεψευσμένοι της αυτών δυνάμεως προς τε τους άλλους ανθρώπους και τάλλα ανθρώπινα πράγματα ομοίως διάκεινται,και ούτε ων δέονται ίσασιν ούτε ό τι πράττουσιν ούτε οις χρώνται,αλλά πάντων τούτων διαμαρτάνοντες των τε αγαθών αποτυγχάνουσι και τοις κακοίς περιπίπτουσι.και οι μεν ειδότες ό τι ποιούσιν,επιτυγχάνοντες ων πράττουσιν,εύδοξοί τε και τίμιοι γίγνονται•και οι τε όμοιοι τούτοις ηδέως χρώνται,οι τε αποτυγχάνοντες των πραγμάτων επιθυμούσι και ελπίδας των αγαθών εν τούτοις έχουσι,και διά ταύτα πάντων μάλιστα τούτους αγαπώσιν.οι δε μη ειδότες τι ποιούσι,κακώς τε αιρούμενοι και οις αν επιχειρήσωσιν αποτυγχάνοντες,ου μόνον εν αυτοίς τούτοις ζημιούνται τε και κολάζονται,αλλά αι αδοξούσι διά ταύτα και καταγέλαστοι γίγνονται και καταφρονούμενοι και ατιμαζόμενοι ζώσιν.οράς δε και των πόλεων ότι όσαι αν αγνοήσασαι την εαυτών δύναμιν κρείττοσι πολεμήσωσιν,αι μεν ανάστατοι γίγνονται,αι δε εξ ελευθέρων δούλαι…».

(-Εκείνο λοιπόν δεν είναι φανερό,είπε ο Σωκράτης,ότι δηλαδή εξαιτίας της αυτογνωσίας τους οι άνθρωποι έχουν πάρα πολλά καλά,ενώ εξαιτίας της έλλειψης αυτογνωσίας πάρα πολλά κακά;Διότι,όσοι έχουν αυτογνωσία,ξέρουν,ποια είναι κατάλληλα για τους εαυτούς τους και διακρίνουν,τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν.Και κάνοντας,όσα ξέρουν καλά,εξασφαλίζουν,όσα χρειάζονται,και ευτυχούν•εξάλλου,αποφεύγοντας,όσα δεν ξέρουν καλά,δεν κάνουν σφάλματα και αποφεύγουν τη δυστυχία•για τον ίδιο λόγο,επειδή μπορούν να δοκιμάζουν και τους άλλους ανθρώπους,και με τη χρησιμοποίηση των άλλων εξασφαλίζουν τα καλά και προφυλάγονται από τα κακά.Αντίθετα,όσοι δεν έχουν αυτογνωσία,αλλά αγνοούν τη δύναμη που έχουν,ίδια στάση κρατούν και απέναντι στους άλλους ανθρώπους και στα άλλα ανθρώπινα πράγματα και ούτε ξέρουν,τι χρειάζονται ούτε τι κάνουν ούτε τι χρησιμοποιούν,αλλά αποτυγχάνοντας σε όλα αυτά αποτυγχάνουν στα καλά και πέφτουν σε κακά.Όσοι ξέρουν,τι κάνουν,επιτυγχάνοντας,όσα κάνουν,κερδίζουν καλή φήμη και τιμή•και οι όμοιοί τους ευχαρίστως τους χρησιμοποιούν και,όσοι αποτυγχάνουν στις υποθέσεις τους,τους επιθυμούν[δηλ. οι αποτυχόντες τους επιτυχόντες] και σ’ αυτούς στηρίζουν τις ελπίδες τους για τα καλά και γι’ αυτούς τους λόγους τους αγαπούν πιο πολύ απ’ όλους.Αντίθετα,όσοι δεν ξέρουν,τι κάνουν,και κάνοντας κακές επιλογές και αποτυγχάνοντας σ’ αυτά,με τα οποία θα καταπιαστούν,όχι μόνο σ’ αυτά ζημιώνονται και τιμωρούνται,αλλά και αποκτούν κακή φήμη γι’ αυτούς τους λόγους και γίνονται καταγέλαστοι και ζουν περιφρονημένοι και εξευτελισμένοι.Βλέπεις ότι και,όσες πόλεις αγνοώντας τη δύναμή τους πολεμήσουν με ισχυρότερες,άλλες καταστρέφονται και άλλες σκλαβώνονται από ελεύθερες που ήταν).





(Πηγή:Από το κεφάλαιο «Περί του γνώθι σαυτόν» του «Ανθολογίου» του Ιωάννου Στοβαίου).