Οι Στωικοί και ο ένας Θεός.

Ο συγγραφεύς του 3ου αι. μ.Χ. Διογένης Λαέρτιος,αφού ολοκληρώνει την παρουσίαση του βίου και της διδασκαλίας του θεμελιωτή της στωικής φιλοσοφίας Ζήνωνος του Κιτιέως(από το Κίτιον της Κύπρου),κατατοπίζει τον αναγνώστη του ως προς τις βασικές συνιστώσες της ευρύτερης στωικής κοσμοθεωρίας.Μεταξύ άλλων,μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το ακόλουθο χωρίο:

«Θεόν δ’είναι ζώον αθάνατον,λογικόν,τέλειον ή νοερόν εν ευδαιμονία,κακού παντός ανεπίδεκτον,προνοητικόν κόσμου τε και των εν κόσμω•μη είναι μέντοι ανθρωπόμορφον.είναι δε τον μεν δημιουργόν των όλων και ώσπερ πατέρα πάντων κοινώς τε και το μέρος αυτού το διήκον διά πάντων,ο πολλαίς προσηγορίαις προσονομάζεται κατά τας δυνάμεις.Δία μεν γαρ φασι δι’ον τα πάντα,Ζήνα δε καλούσι παρ’όσον του ζην αίτιός εστιν ή διά του ζην κεχώρηκεν,Αθηνάν δε κατά την εις αιθέρα διάτασιν του ηγεμονικού αυτού,Ήραν δε κατά την εις αέρα,και Ήφαιστον κατά την εις το τεχνικόν πυρ,και Ποσειδώνα κατά την εις το υγρόν,και Δήμητραν κατά την εις γην•ομοίως δε και τας άλλας προσηγορίας εχόμενοί τινος οικειότητος απέδοσαν».

(Ο θεός είναι ζωντανός,αθάνατος,λογικός και τέλειος ή νοερός στην ευδαιμονία.Δεν επιδέχεται κανένα κακό και φροντίζει τον κόσμο και όσα βρίσκονται μέσα σ’αυτόν.Δεν είναι ανθρωπόμορφος.Είναι δημιουργός του σύμπαντος και σαν πατέρας φροντίζει τα πάντα από κοινού και το καθένα χωριστά.Τού αποδίδονται πολλά ονόματα ανάλογα με τις ιδιότητές του.Τον ονομάζουν Δία,γιατί τα πάντα υπάρχουν «διά αυτού»,Ζήνα επειδή είναι αίτιος της ζωής ή συντηρεί την ζωή,Αθηνά επειδή το ηγεμονικό του μέρος εκτείνεται μέχρι τον αιθέρα,Ήρα επειδή εκτείνεται στον αέρα,Ήφαιστο επειδή εκτείνεται στην τεχνική φωτιά,Ποσειδώνα επειδή εκτείνεται στο υγρό και Δήμητρα επειδή εκτείνεται στη γη.Με παρόμοιο τρόπο τού αποδόθηκαν και οι άλλες προσωνυμίες σύμφωνα με κάποια από τις ιδιότητές του).








(Πηγή:«Ζήνων» από το «Φιλοσόφων βίων και δογμάτων συναγωγή» του Διογένη Λαερτίου).