Περί ανεξικακίας.

Μουσωνίου εκ του «Ει γραφήν ύβρεως γράψεται τινά ο φιλόσοφος»(Μουσωνίου σ.159 εκδ.Peerlkamp.).

«…Επεί τί και ο πάσχων αμαρτάνει;ο δε αμαρτάνων ευθύς και εν αισχύνη εστίν,ο μέντοι πάσχων ως ουν ουχ αμαρτάνει καθόσον πάσχει,ούτως ουδέ εν αισχρώ ουδενί γίνεται.όθεν ουδ’επί δίκας ουδ’επ’εγκλήματα προέλθοι αν ο νουν έχων,επείπερ ουδ’υβρίσθαι αν δόξειεν•και γαρ μικρόψυχον το αγανακτείν ή επιτείνεσθαι περί των τοιούτων•πράως δε και ησύχως οίσει το συμβάν,επεί και πρέπον τούτο τω βουλομένω είναι μεγαλόφρονι.Σωκράτης γουν ούτω δικαείμενος φανερός ην,ος δημοσία λοιδορηθείς υπ’Αριστοφάνους,ουχ όπως ηγανάκτησεν,αλλά και εντυχών ηξίου αυτόν ει και προς άλλο τι τοιούτον βούλοιτο χρήσθαι αυτώ.ταχύ γ’αν εκείνος εν ολίγοις λοιδορούμενος εχαλέπηνεν,ος ουδέ εν θεάτρω λοιδορηθείς ηγανάκτει;Φωκίων δε ο χρηστός,της γυναικός αυτού προπηλακισθείσης προς τινος,τοσούτον εδέησεν εγκαλείν τω προπηλακίσαντι,ώστε επεί δείσας εκείνος προσήλθε τε και συγγνώμην έχειν ηξίου τον Φωκίωνα,φάσκων ηγνοηκέναι ότι ην εκείνου γυνή,εις ην επλημέλλει•«αλλά η γε εμή γυνή ουδέν» έφη «υπό σου πέπονθεν,ετέρα δε τις ίσως,ώστε ουδέ χρη εμοί σε απολογείσθαι».


(Διότι τί σφάλμα κάνει όποιος πάσχει;Όποιος κάνει το σφάλμα,αμέσως ντροπιάζεται,ενώ,όποιος παθαίνει,όπως ακριβώς δεν σφάλλει,αφού παθαίνει,έτσι και δεν βρίσκεται μέσα σε καμμιά ντροπή.Επομένως,ο μυαλωμένος άνθρωπος δεν θα προχωρήσει ούτε σε δίκες ούτε σε μηνύσεις,επειδή βέβαια δεν θα νομίσει ότι έχει εξυβρισθεί•διότι είναι μικροψυχία να αγανακτεί ή να εξεγείρεται για τέτοια πράγματα•αλλά θα αντιμετωπίσει,ό,τι έγινε,με πραότητα και ηρεμία,επειδή,άλλωστε,αυτό ταιριάζει σ’έναν που θέλει να έχει μεγαλοφροσύνη.Ο Σωκράτης,για παράδειγμα,ήταν φανερό ότι κρατούσε τέτοια στάση•αυτός,όταν λοιδορήθηκε δημοσίως από τον Αριστοφάνη,όχι μόνο δεν αγανάκτησε,αλλά και όταν τον συνάντησε,τού ζητούσε,αν και σε κάτι άλλο παρόμοιο ήθελε να τον χρησιμοποιήσει•εκείνος θα δυσανασχετούσε γρήγορα,αν τον λοιδορούσε σ’ένα στενό κύκλο,αφού δεν αγανακτούσε,όταν λοιδορήθηκε μέσα στο θέατρο;Και ο έντιμος Φωκίων,όταν κάποιος προπηλάκισε την γυναίκα του,τόσο απέφυγε να καταγγείλει εκείνον που την προπηλάκισε,ώστε,όταν εκείνος φοβήθηκε και ήρθε και ζητούσε να τον συγχωρήσει ο Φωκίων,προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι δεν ήξερε ότι ήταν γυναίκα του εκείνη,στην οποία συμπεριφερόταν με κακό τρόπο,τού είπε:«Η γυναίκα μου δεν έχει πάθει τίποτε από σένα,ίσως κάποια άλλη γυναίκα•ώστε δεν χρειάζεται να απολογείσαι σε μένα»).







(Πηγή:«Ανθολόγιον» του Ιωάννη Στοβαίου).