Χίλων,ο Λακεδαιμόνιος σοφός

Ένας εκ των επτά σοφών της αρχαιότητος,Λακεδαιμόνιος,υιός του Δαμαγήτου.Άκμασε κατά την πεντηκοστή έκτη Ολυμπιάδα(556 π.Χ.),όταν διετέλεσε έφορος στη Σπάρτη,κατά Διογένη τον Λαέρτιο,υπό του οποίου αποδίδεται στον Χίλωνα η εισήγησίς του διά του θεσμού των εφόρων περιορισμού της βασιλικής εξουσίας.Έγινε γνωστός για την βραχυλογία του,η οποία απεκλήθη από τον Αρισταγόρα τον Μιλήσιο «Χειλώνιος τρόπος»,η επιγραμματικότητα δε των λόγων του τους καθιστούσε ομοίους με χρησμούς και γι’αυτό σχετιζόταν με τον Βράγχο,τον γενάρχη των Βραγχιδών των επιμελουμένων το ιερό του Διδυμαίου Απόλλωνος στη Μίλητο.Πέθανε σε βαθύ γήρας,κατά τον Έρμιππο,στην Πίσα από υπερβολική χαρά,κατά την παράδοση,όταν αγκάλιασε τον γιο του που αναδείχτηκε νικητής στην Ολυμπία στο αγώνισμα της πυγμής,εκηδεύθη δε με μεγάλες τιμές από όλους τους παρευρισκομένους στους Αγώνες.Απέκτησε μεγάλη φήμη μεταξύ όλων των Ελλήνων,όταν είπε ότι καλύτερα θα ήταν να μην υπήρχε η νήσος των Κυθήρων,η πρόρρησίς του δε αυτή απεδείχθη ορθή,διότι κατά τους Μηδικούς πολέμους ο Δημάρατος συνεβούλευσε τον Ξέρξη να συγκεντρώσει τον στόλο του εκεί,εάν δε ο Πέρσης βασιλεύς εισήκουε τον Δημάρατο θα κυριευόταν ολόκληρη η Ελλάς(πρβλ.Ηρόδοτος Α’ 59) και αργότερα κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο ο Νικίας,αφού κατέλαβε το νησί και εγκατέστησε αθηναϊκή φρουρά,επέφερε πολλές ζημιές στους Λακεδαιμονίους.Κάποτε ρωτήθηκε από τον Αίσωπο,όταν ο Χίλων ήταν πια γέρος,τι κάνει ο Ζευς και ο φιλόσοφος απήντησε:«ταπεινοί τα υψηλά και τα ταπεινά υψοί».Στην ερώτηση σε τι διαφέρουν οι πεπαιδευμένοι από τους απαιδεύτους απήντησε:«ελπίσι αγαθαίς».Ερωτηθείς τι είναι δύσκολο απήντησε:«το τα απόρρητα σιωπήσαι και σχολήν ευ διαθέσθαι και αδικούμενον δύνασθαι φέρειν».Άλλα αποφθέγματα του Χίλωνος είναι:«γλώττης κρατείν και μάλιστα εν συμποσίοις»,«μη κακολογείν τους πλησίον»,«μη απειλείν μηδενί»(διότι τούτο κατά τον Χίλωνα αρμόζει σε γυναίκες),«ταχύτερον επί τας ατυχίας των φίλων ή επί τας ευτυχίας πορεύεσθαι»,«γάμον ευτελή ποιείσθαι»,«τον τεθνηκότα μη κακολογείν»,«γήρας τιμάν»,«φυλάττειν εαυτόν»,«ζημίαν αιρείσθαι μάλλον ή κέρδος αισχρόν.Η μεν γαρ άπαξ ελύπησε,το δε διά παντός»,«ατυχούντι μη επιγελάν»,«ισχυρόν όντα πράον είναι,όπως οι πλησίον αιδώνται μάλλον ή φοβώνται»,«μανθάνειν της αυτού οικίας καλώς προστατείν»,«την γλώτταν μη προτρέχειν του νου»,«θυμού κρατείν»,«μαντικήν μη εχθαίρειν»,«μη επιθυμείν αδυνάτων»,«εν οδώ μη σπεύδειν»,«λέγοντα μη κινείν την χείρα,μανικόν γαρ»,«νόμοις πείθεσθαι»,«ηρεμία χρείσθαι»,«αδικούμενος διαλλάσσου,υβριζόμενος τιμωρού» και άλλα.Περίφημα ήταν τα «μηδέν άγαν» και «γνώθι σαυτόν»,τα οποία είχαν αναγραφεί στον τοίχο του ιερού του Απόλλωνος στους Δελφούς.Επί του προς τιμήν του ανεγερθέντος αγάλματος είχε ανγραφεί,κατά Διογένη τον Λαέρτιο,το επίγραμμα:«τόνδε δορυστέφανος Σπάρτα Χείλων’εφύτευσεν,ος των επτά σοφών πρώτος έφυ σοφός»(δηλ.Η πολεμόχαρη Σπάρτη γέννησε αυτόν τον Χείλωνα,που ήταν πρώτος στη σοφία απ’τους επτά σοφούς’’.