Το ευφυές τέχνασμα του Κεφαλληνίου Αρχιεπισκόπου Τυπάλδου.

Στην Κεφαλλονιά ,κατά την έκρηξη της Επαναστάσεως του 1821 ,δεν υπήρχαν τόσο πολλοί Φιλικοί όπως στην Ζάκυνθο,όπου οι πυρετώδεις παρασκηνιακές προετοιμασίες για την ενίσχυση του αγώνα,με την συνδρομή του ενθουσιώδους λαού,θα τροφοδοτούσαν άμεσα στη συνέχεια την επανάσταση με έμψυχο και άψυχο υλικό.Οι Κεφαλλήνιοι της Εταιρίας ήταν από τους πολλούς τότε εγκατεστημένους στη Ρωσία,την Μολδοβλαχία και την Κωνσταντινούπολη.Και σ’αυτό οφείλεται ότι μεταξύ των Επτανησίων που μετέσχαν του κινήματος και των μαχών της Μολδοβλαχίας πολλοί ήταν Κεφαλλήνιοι,όπως ο Ανδρέας Σφαέλος(ο διοικητής του μικρού στόλου των 13 πλοίων),ο Λουκάς Βαλσαμάκης,τα αδέλφια Αναστάσιος και Νικόλαος Ιγγλέσης,τα αδέλφια Μαλγέρης,ο Παναγής Πανάς,ο πλοίαρχος Μπαμπαλιάρης που εγκατέλειψε το πλοίο του στην Οδησσό και προσήλθε με όλους τους ναύτες στου στο Ιάσιο,τα δυο αδέλφια Βουτσινάδες και ο γιατρός Κωνσταντίνος Τυπάλδος Κοζάκης,που συνέταξε την προκήρυξη της ενάρξεως του αγώνα,που υπεγράφη από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη.
Δεν υπήρχαν πολλοί λοιπόν Φιλικοί στο Αργοστόλι,αλλά ήταν Κεφαλλήνιοι,ένας ολόκληρος λαός θερμών πατριωτών.Η είδηση της κηρύξεως της επαναστάσεως προκάλεσε σ’αυτούς αλλόφρονα ενθουσιασμό.Τους ικανοποιούσε η πληροφορία ότι ο συμπολίτης τους Βαγγέλης Λιβαδάς με άλλους Κεφαλλήνιους μαχόταν ήδη στο πλευρό των Πατρινών και διηύθυνε μάλιστα το ελληνικό πυροβολικό κατά του φρουρίου των Πατρών,όπου πολιορκούνταν ήδη οι Τούρκοι της πόλεως,αλλά ήθελαν να σπεύσουν στον αγώνα και από την Κεφαλλονιά.Ο αγώνας ήταν γι’αυτούς θρησκευτικός και εθνικός ταυτοχρόνως.Κληρικοί και λαϊκοί συνεννοούνταν για τον τρόπο της μεταβάσεώς τους στον τόπο της επαναστάσεως και αρκετοί άρχισαν αμέσως σχεδόν να φεύγουν με πλοία για την Πελοπόννησο,άλλοι φανερά με αστυνομικές άδειες που ζητούνταν και εκδίδονταν για άλλους λόγους,και άλλοι κρυφά.
Η αστυνομία της Κεφαλλονιάς και ο Άγγλος τοποτηρητής Τράβελς δεν αντιλήφθηκαν εξ αρχής την σημασία των γεγονότων της Πελοποννήσου.Τα θεώρησαν ως οφειλόμενα σε κίνημα κλεφτών και επομένως ασήμαντα.Δεν ήταν γι’αυτούς,παρά απλές ταραχές.Οι αστυνομικοί έλεγαν δεξιά και αριστερά:
-«Μερικοί κλεφτομωραΐτες χτυπούν Τούρκους και χριστιανούς,για να αρπάξουν.Ο Κολοκοτρώνης έφυγε από την Ζάκυνθο με τον Νικήτα για δουλειές κολοκοτρωνέικες».
Και στην αντίληψή τους αυτή οφείλεται ότι δεν πήραν αμέσως μέτρα αυστηρά για να εμποδίσουν,όσους ήθελαν να δραπετεύσουν από το νησί.
Αλλά η ψυχή του λαού του Αργοστολίου δεν έσφαλλε.Αισθανόταν ότι άρχιζε ο μεγάλος αγώνας.Και οι ζωηροί Κεφαλλήνιοι άρχισαν να αδημονούν,διότι δεν είχαν εντελώς ελεύθερα τα μέσα της φυγής.Ούτε ήταν δυνατό να πετύχουν όλοι την έκδοση αδειών αναχώρησης για ψευδείς λόγους,ούτε η κρυφή φυγή ήταν εύκολη.Έγιναν μυστικές συνεννοήσεις για την εξεύρεση του τρόπου της μετάβασης στην Πελοπόννησο,όχι μεμονωμένα,άλλα όλων μαζί εκείνων που ήθελαν να μετάσχουν στον αγώνα.Ο Αρχιεπίσκοπος της Κεφαλλονιάς Αγαθάγγελος Τυπάλδος Κοζάκης ήταν η ψυχή της κίνησης αυτής.Επινόησαν τότε την πρόκληση εξέγερσης του λαού,ώστε και η αγγλική διοίκηση να επιτρέψει την ελεύθερη αναχώρηση,και να προστεθούν και άλλοι σε όσους ήθελαν ήδη να φύγουν.
Κυκλοφόρησε λοιπόν η φήμη ότι οι Τούρκοι έσφαξαν και αιχμαλώτισαν τους αποβιβασθέντες στη Γλαρέτζα(φράγκικη πόλη της Πελοποννήσου,πολύ κοντά στην σημερινή Κυλλήνη) Κεφαλλήνιους,που έσπευσαν πρώτοι στην Πελοπόννησο,και ότι τουρκικό πλοίο που κουβαλούσε αιχμαλώτους διέπλεε τον κόλπο.
Το τέχνασμα πέτυχε.Κραυγές ακούστηκαν αμέσως από την πόλη.Μέσα σε λίγες ώρες χιλιάδες άνθρωποι περιέτρεχαν τους δρόμους με θόρυβο φωνάζοντας ότι θέλουν να μεταβούν στις απέναντι ακτές της Πελοποννήσου,για να εκδικηθούν το αίμα των συγγενών τους και να ελευθερώσουν τους αιχμαλώτους.Στο Αργοστόλι μπήκαν και χωρικοί.Επί κεφαλής των διαδηλωτών ήταν ιερείς και αρκετοί από τις αρχοντικές οικογένειες.Το πλήθος έφτασε μπροστά στην Επισκοπή και ζήτησε από τον Αρχιεπίσκοπο να επέμβει στην αγγλική διοίκηση,για αν επιτραπεί αμέσως η αναχώρηση των Κεφαλληνίων προς βοήθεια των αδελφών τους.Ο Αρχιεπίσκοπος,που ήταν συνεννοημένος με τους οργανωτές αυτής της εξέγερσης,εξήλθε,τέθηκε επί κεφαλής του λαού και ακολουθούμενος από ολόκληρον τον κλήρο του Αργοστολίου μετέβη στο διοικητήριο.
Ο Αρχιεπίσκοπος εξέθεσε στον τοποτηρητή Τράβελς τον λόγο της λαϊκής ταραχής και του συνέστησε να αφήσει ελεύθερους τους Κεφαλληνίους να αναχωρήσουν,γιατί αλλιώς απειλείται στάση.Έξω από το διοικητήριο ο λαός κραύγαζε.Ο Τράβελς απάντησε στον Αρχιεπίσκοπο να καθησυχάσει τους πολίτες και να τους συστήσει να αποχωρήσουν.Ο τοποτηρητής εννοούσε να αποχωρήσουν στα σπίτια τους.Ο Αρχιερέας φώναξε τότε από το παράθυρο στο πλήθος:

-«Αναχωρήσατε!»
Η απάντηση ήταν σκοπίμως διφορούμενη και ο λαός την εξήγησε ως άδεια μεταβάσεως στην Πελοπόννησο.Αμέσως οι Κεφαλλήνιοι έτρεξαν στην ακτή,όρμησαν στα πλοία,άνοιξαν τα πανιά και εξέπλευσαν κάτω από τα μάτια της εξουσίας.Οι αναχωρήσαντες τότε κατ’αυτόν τον τρόπο αποβιβάστηκαν στις πελοποννησιακές ακτές και διεσπάρησαν στα διάφορα στρατόπεδα.
Αλλά ο Τράβελς δεν χώνευσε το τέχνασμα του Έλληνα κληρικού.Αναφέρθηκε στον Άγγλο Αρμοστή,καταγγέλλοντας τον Αρχιεπίσκοπο Τυπάλδο ως υπεύθυνο της αθρόας αναχώρησης τόσων Κεφαλληνίων.Αποφασίστηκε η καταδίωξη του Αρχιεπισκόπου.Μετά από δυό ημέρες αγγλική κανονιοφόρος κατέπλευσε στο Αργοστόλι,παρέλαβε τον καταγγελθέντα και τον μετέφερε στην Κέρκυρα.Ο Τυπάλδος οδηγήθηκε μπροστά στον Αρμοστή,ο οποίος του μίλησε σκαιώς,του είπε ότι εξαπάτησε την αγγλική διοίκηση,τον απείλησε με εξορία και τον έπαυσε από την Αρχιεπισκοπή Κεφαλλονιάς.Ο Τυπάλδος μόλις κατόρθωσε να διαφύγει στη Βενετία,όπου έλαβε συστατικά γράμματα του ευρισκομένου εκεί Διονυσίου Ρώμα προς τον Ιωάννη Καποδίστρια που περνούσε από την πόλη,συνοδεύοντας τον Τσάρο Αλέξανδρο,καθ’οδόν προς την διάσκεψη της Βερόνας.Χάρη στην σύσταση αυτή ο Τυπάλδος διορίστηκε λίγο αργότερα από την Ιερά Σύνοδο της Πετρουπόλεως Αρχιεπίσκοπος Σεβαστουπόλεως.

(Πηγή:«Η Ελληνική Επανάστασις» του Διονυσίου Κόκκινου).